คุณยอดเรือน เป็นหญิงหม้าย อายุ 58 ปี สามีเสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งมาได้ 6 ปีเศษ มีลูกสาว 1 คน แต่งงานและมีลูก 3 คน เป็นผู้หญิง 2 คน ผู้ชาย 1 คน ปัจจุบันอยู่ต่างจังหวัด ส่วนลูกชาย ได้แต่งงานและย้ายไปอยู่กับครอบครัวต่างจังหวัด ซึ่งลูกทั้ง 2 คนไม่เคยส่งเงินมาเลี้ยงดู  คุณยอดเรือน มีอาชีพรับจ้างขูดหนังหมูที่โรงชำแระหมู ช่วงเช้าของทุกวันในเวลา 06.00 - 08.00 น.โดย ได้ค่าจ่างวันละ 150 บาท และในช่วงสายจนถึงบ่าย จะเข้าป่าท้ายหมู่บ้านเพื่อหาของป่า ผักบุ้งท้องนาและผักอื่นๆ ที่จะพอหาได้มาขายในตลาดช่วงเวลา 15.00 – 17.00 น. มีรายได้จากการขายผักจากป่าวันละ 50 -100 บาท เป็นรายได้ใช้เลี้ยงตัวเอง

        วันหนึ่งลูกสาวได้ส่งลูกๆ ของเธอมาให้ คุณยอดเรือน ช่วยเลี้ยงดู 3 คน แต่ด้วยสุขภาพและรายได้ที่หาเลี้ยงตัวเองมีน้อยไม่พอกินพอใช้เป็นทุนเดิมอยู่แล้วจึง ส่งหลาน 2 คน คืนให้ลูกสาว คงรับไว้ในการเลี้ยงดูเพียง 1 คน เป็นหลานสาวอายุ 6 ปี ขณะนี้เรียนอยู่ชั้นประถมปีที่ 6 โรงเรียนพิชัยวิทยา เธอในฐานะที่มีความเป็นแม่ เป็นยาย จึงไม่สามารถปฎิเสธความรับผิดชอบนี้ได้

        คุณยอดเรือน ในอดีตเป็นคนหนึ่งที่มีพื้นฐานครอบครัวที่ดี มีเศรษฐกิจมั่นคง มีบ้านที่อยู่อาศัยมั่นคงถาวร เป็นคนที่มีพื้นฐานจิตใจดี มีจิตอาสาช่วยเหลือสังคมในยามที่ชุมชนมีกิจกรรมสวนรวม จึงเป็นที่รักของคนในชุมชน..แต่ด้วยที่มีลูกสวา ลูกชาย ที่อยู่ในวัยทำงานมีความประพฤติไม่ดีเกเรไม่ปฎิบัติหน้าที่จึงถูกให้ออกจากงานกลับมาอาศัยอยู่กับครอบครัว   และออกมาทำธุรกิจส่วนตัวที่ต้องใช้เงินในการลงทุนมากจึงได้ขอใช้โฉนดที่ดินและบ้านที่อยู่อาศัยไปเข้าจำนองกู้เงินนอกระบบที่มีดอกเบี้ยค่อนข้างแพง และธุรกิจใหม่ยังไม่เป็นที่รู้จักจึงทำให้งานหยุดชะงัก และด้วยลูกชายเป็นคนที่ขาดวินัยในการจัดการ การเงินจึงขาดส่งดอกเบี้ยเงินกู้ที่นำบ้านไปจำนองหลายงวด ทำให้จำนวนเงินกู้ พร้อมดอกเบี้ยสูงเกินกำลังครอบครัวที่จะไถ่ถอนได้จึงทำให้บ้านและที่ดิน "ถูกยึดกลายเป็นคนไร้ที่อยู่อาศัย เพราะเจ้าของบ้านคนใหม่ให้ออกจากบ้านทันที” ในขณะเดียวกันลูกชาย ไม่ได้อยู่ช่วยแก้ปัญหาใดๆ และยังหนีออกจากครอบครัวไปทำงานต่างจังหวัด และลูกสาวส่งลูกๆ มาให้เป็นภาระของแม่ในการเลี้ยงดู ซึ่งการเลี้ยงเด็กเล็ก และกำลังเติบโตไม่ง่ายเลยเพราะมีค่าใช้จ่ายในด้านการศึกษาของเด็กๆในขณะที่รายได้มีน้อยไม่เพียงพอ ในขณะที่ไม่มีบ้านคุ้มแดด คุ้มฝน ไม่มีเงิน สุขภาพเจ็บป่วยด้วยอาการปวดหลัง กระดูกสันหลังผิดรูป การเดินทางพบหมอต้องมีค่าใช้จ่าย และไม่สามารถทำงานหนักใดๆ ได้เลย

        จากสถานการณ์ครอบครัวดังกล่าว หญิงผู้ไม่ยอมแพ้ เป็นผู้ยากจน ไร้ที่อยู่อาศัย สุขภาพเจ็บป่วย และมีภาระเป็นยายเลี้ยงเดี่ยว แม้ร่างกายจะป่วยไข้ การหาอาชีพเพื่อมีรายได้เลี้ยงตัวเองและหลานจึงเป็นหน้าที่ ที่เธอต้องทำ แม้นจะมีรายได้จากการทำงานในแต่ละวันไม่มากนั้นแต่ เธอก็พยายามไม่ร้องขอและเป็นภาระใคร 

        การลงพื้นที่เก็บข้อลมูลนางยอดเรือนทำให้เห็นถึงความพยายามที่จะดูแลตนเองและหลานด้วยความอดทน ขยัน ไม่ยอมแพ้ สู้ชีวิตแม้ในวันที่ไม่เหลืออะไรแต่ "หัวใจความเป็นแม่ เป็นยาย ไม่ย่อท้อและยอมเหนื่อย ยอมอดแต่ ไม่ยอมให้หลานอดและหิวแม้แต่วันเดียว" จึงเป็นความชื่นชมและประทับใจในความเป็นผู้หญิงแกร่ง ของเธอ นอกจากนั้น ผู้หญิงยายเลี้ยงเดี่ยวคนนี้ มีน้ำใจงามช่วยงานกิจกรรมในชุมชนทุกกิจกรรมไม่เคยขาด มีบางครั้งที่ต้องจุงหลานน้อยไปร่วมงานด้วย คนในชุมชนไม่เคยรังเกียจแต่กลับให้ความรักและดูแล ให้อาหารการกินติดมือกับบ้านในทุกครั้งไป

        จากเป็นคนมีน้ำใจงามช่วยเหลือชุมชน เธอยังมีความพยายาม ความอดทน ความขยันจึงทำให้ผู้นำและคนในชุมชนสงสาร ให้กำลังใจเธอในการสู้ชีวิตและมอบสิ่งดีๆ ตอบแทนเธอ ในยามทุกข์ยากเช่นนี้ ได้มีรอยยิ้ม มีบ้านที่อยู่อาศัยปลอดภัย มั่นคงขึ้นได้บ้าง โดยเฉพาะอดีตกำนันตำบลพิชัย นายสมเกรียรติ ยศปินตา ได้ช่วยเหลือให้ใช้พื้นที่ดินในสวน ส่วนตัวใช้ในการปลูกบ้านคุ้มแดด คุ้มฝน ส่วนประธาน อสม. ได้ช่วยกันระดมทุน อุปกรณ์ ไม้ ปูน เหล็กในการสร้างบ้าน สำหรับแรงงานในการสร้างบ้านนั้น ทีม อสม. ได้มีการจัดตารางความดีสลับหมุนเวียนกันเข้าช่วยวันละ 7-10 คน และช่างควบคุมการสร้างบ้าน เป็นชาวบ้านที่มีอาชีพเป็นช่างก่อสร้างในหมู่บ้านได้ร่วมอาสาช่วยสร้างบ้านจนสำเร็จ ทำให้เธอและหลาน มีความปลอดภัยในชีวิต แม้ไม่ได้มีกรรมสิทธิใดๆในที่ดินแต่..ก็ทำให้เธอผู้มีบทบาทเป็นแม่ เป็นยายเลี้ยงเดียวคนนี้ มีความสุขและมีคุณภาพชีวิตดีขึ้นมีแสงสว่าง มีพลัง มีกำลังใจที่จะสู้ชีวิตต่อไปอย่างมีคุณค่าและมีศักดิ์ศรีเป็นคนดีของสังคม ด้วยผู้คนที่มีจิตอาสา พลังสำคัญในชุมชนที่ไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง

        ความประทับของผู้สำรวจข้อมูลที่มีต่อผู้ให้ข้อมูล คุณยอดเรือน ผู้หญิงที่มีภาวะยากลำบากซ้ำซ้อนจากเป็นคนยากจน ไร้ที่อยู่อาศัย สุขภาพมีภาวะเจ็บป่วย และมีภาระในการเลี้ยงดูหลานเป็น ยาย เลี้ยงเดี่ยว กรณีนางยอดเรือน ทิพย์กูล หญิงแกร่ง แต่มีแรงกาย แรงใจที่เข้มแข็ง ไม่สิ้นหวังและแรงศรัทธาของตนเองที่จะทำดี สู้ชีวิตที่เปลี่ยนแปลง การช่วยเหลือผลักดันให้เธอได้รับโอกาสจากการมีที่อยู่อาศัยที่ปลอดภัยโดยการช่วยเหลือจากทุกสาขาอาชีพ และเป็นหนึ่งในรายชื่อผู้เปราะบางอำเภอเมืองจังหวัดลำปางที่จะได้รับการช่วยเหลือเร่งด่วนในบัญชีรายชื่ออำเภอบูรณาการ ภายใต้โครงการอำเภอบูรณาการของกรมการปกครอง และผลัดดันให้มีรายชื่อผู้อยู่ในภาวะยากลำบากที่ต้องได้รับการช่วยเหลือเร่งด่วนในกลุ่มงานของพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดลำปาง

ประมวลภาพประกอบ การสร้างที่อยู่อาศัยด้วยน้ำใจคนลำปาง "คนลำปางไม่ทิ้งกัน"

นางทองใบ มณีฟั่น ประธาน อสม.ต.พิชัย สัมภาษณ์ข้อมูลคุณยอดเรือน  แม่ หรือยายเลี้ยงเดี่ยว

ที่อยู่อาศัยใหม่ ชุมชนจัดสร้างให้ ในที่ดินของนายสมเกียรติ ยศปินตา อดีตกำนันอนุเคราะห์

บ้านใหม่ด้วยน้ำใจชุมชน คนลำปางไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง

บ้านใหม่นางยอดเรือน ด้วยน้ำใจชุมชน คนลำปางไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง

Powered by Froala Editor